Дармаеды-2024: ці вернуць сілавікі пратэсты на вуліцы гарадоў?

Рэжым прасоўвае ініцыятыву па ўзмацненні пакарання для беспрацоўных. Кіруючы клас працягвае губляць зваротную сувязь з грамадствам. Адначасова пагаршаецца якасць дзяржаўнага кіравання. Гэта можа прывесці да чарговых маштабных хваляванняў і пратэстаў. 

У Беларусі павялічваецца дэфіцыт работнікаў. Аднак дамінаванне сілавікоў ва ўладзе і адсутнасць стрымак з боку тэхнакратаў перашкаджаюць рэжыму адэкватна рэагаваць на сітуацыю. Як вынік, сацыяльна-эканамічныя праблемы вырашаюцца сілавымі метадамі. Так, у прыватнасці, МУС прапануе вярнуць у Крымінальны кодэкс артыкул за дармаедства. Варта зазначыць: ахоўнікі рэжыму агучваюць гэтую рэзанансную ініцыятыву падчас выбарчай кампаніі, калі грамадства знаходзіцца ў найбольш мабілізаваным стане.

Узгадаем: у 2017 годзе адбыліся маштабныя пратэсты супраць “дэкрэту аб дармаедах”. Масавыя хваляванні выклікала несправядлівасць ў дачыненні да сацыяльна неабароненых пластоў насельніцтва. Так, амаль паўмільёна беларусаў атрымалі ад падатковай службы патрабаванне заплаціць гадавы збор на суму прыкладна USD 245. Толькі каля 10% адрасатаў суму аплацілі, астатнія паведамленні сабатавалі.

Грамадства ўспрыняла дыскрымінацыю як захад улады папоўніць дзяржаўны бюджэт. Прычым часта плаціць даводзілася тым, хто не меў сродкаў. У выніку масавых пратэстаў Лукашэнка вымушана адкарэктаваў умовы дэкрэта: змякчыў патрабаванні, а таксама звузіў катэгорыі тых груп насельніцтва, каго пастанова тычылася.

З іншага боку Лукашэнка не адмяніў дэкрэт цалкам; адначасова вертыкаль ладзіла рэгулярную працу камісій па працаўладкаванні “дармаедаў”. Гэта тлумачыцца тым, што рэжым надае істотную ўвагу высокай занятасці насельніцтва; беспрацоўныя жа разглядаюцца патэнцыйнай пагрозай палітычнаму ладу. Таму ў дзяржсектар эканомікі рэгулярна ўліваюцца вялікія бюджэтныя грошы, а стратным дзяржкампаніям (яны захоўваюць занятасць работнікаў насуперак фінансавай мэтазгоднасці) надаецца падтрымка. Такім прадыпрыемствам у 2020—2023 гадах штогод выдзялялася ад 3 да 4,5% ВУП праз крэдыты.

Варта зазначыць: ахоўнікі рэжыму пашыраюць уплыў на фінансава-эканамічную сферу. Напрыклад, праз кругласутачны супердоступ да плацяжоў беларусаў.

Такім чынам, наўрад ці кіруючы клас верне савецкую практыку па крымінальным пераследзе беспрацоўных грамадзян. Аднак цалкам верагодна пашырэнне адміністрацыйных пакаранняў і штрафаў у адносінах да “дармаедаў”.