Дэмсілы: захаваць людзей і сілы падчас аўтарытарнай рэакцыі

Дэмсілы імкнуцца да кансалідацыі сімпатызантаў за кошт доўгатэрміновай стратэгіі дэмакратызацыі Беларусі. Палітычныя арганізацыі з кааліцыі Ціханоўскай прытрымліваюцца агульнага байкотнага падыходу. Дамінуючыя настроі, якія пераважаюць сярод апанентаў рэжыму, — ігнараванне і абсэнтэізм.

Дэмакратычныя сілы прадставілі ў Вільні праект “Стратэгіі пераходу да Новай Беларусі”. Кааліцыя Ціханоўскай адыходзіць ад тактычных мабілізацыйных захадаў па хуткаму дэмакратычнаму транзіту. Зараз перавага аддаецца стратэгіі захавання падчас устойлівай аўтарытарнай рэакцыі. Кабінет Ціханоўскай спрабуе прыцягнуць увагу сімпатызантаў да грамадскага абмеркавання Стратэгіі. Гэта адна з бяспечных формаў актывізму ў перыяд несупынных рэпрэсій.

Сярод прыхільнікаў перамен захоўваецца расчараванне доўгім супрацьстаяннем з рэжымам. Таксама паніжаецца інтарэс да грамадска-палітычнай актыўнасці з-за жорсткага пераследу з боку ўлад. Папярэднія спробы дэмсіл замясціць рэжым не дасягнулі вынікаў, што чакаліся людзьмі. У бліжэйшы час у дэмсіл наўрад ці з’явяцца механізмы ўплыву на сітуацыю ўнутры краіны — колькасць прыхільнікаў перамен у Беларусі істотна скарацілася. Паводле даследавання незалежных сацыёлагаў колькасць заўзятых супернікаў Лукашэнкі знізілася да 10% (2023) з 21% (2022).

Сярод палітарганізацый адсутнічае адзінае стаўленне да паводзінаў падчас выбарчай кампаніі ў дзяржінстытуты. У прыватнасці, лідар дэмакратычнай Беларусі, Ціханоўская, агучыла план, які прадугледжвае пазбяганне ўдзелу ў любых рэжымных мерапрыемствах.

Частка палітарганізацый кааліцыі Ціханоўскай (напрыклад, “Сумленныя людзі”) абралі “актыўны байкоту” — спробу мабілізаваць сімпатызантаў на галасаванне “супраць усіх”. Аднак наўрад ці рэальна вывесці на пратэснае галасаванне значную колькасць электарату. Перш за ўсе, такі падыход уносіць супярэчнасці ў агульны план, агучаны Ціханоўскай. У дадатак медыярэсурсы палітарганізацый адчувальна губляюць аўдыторыю (як і незалежныя СМІ) з-за рэпрэсій з боку рэжыму.

Тым не менш, частка палітарганізацый падтрымлівае незалежных вылучэнцаў у парламент і мясцовыя саветы. Гэтыя ініцыятывы пазбягаюць асвятлення дзейнасці ў незалежных медыя, каб пазбегнуць рэакцыі з боку ўлад. Таксама яны адмяжоўваюцца ад кааліцыі Ціханоўскай з-за супярэчнасцей ў падыходах.

Такім чынам, кааліцыя Ціханоўскай імкнецца захаваць актыў. Мэта — дачакацца акна магчымасцяў, якое можа адкрыцца разам з ростам незадаволенасці і палітызацыяй грамадства ў выніку непапулярных дзеянняў рэжыму.