Сацыяльны кантракт Лукашэнкі-2024: гарантыі для сілавікоў, бізун для астатніх

Беларускае кіраўніцтва перанакіроўвае сродкі нелаяльнага прыватнага сектара на падтрымку сілавікоў, прапаганды і дзяржкампаній. Кіруючаму класу бракуе сродкаў, каб павялічыць падтрымку шырокіх групаў насельніцтва праз падвышэнне дабрабыту. Рэжым паступова скарачае дзяржаўныя гарантыі ў пенсійнай сферы, ахове здароўя, працоўных адносінах — і факусуецца на пакараннях нелаяльных груп грамадства.

Лукашэнка спрабуе амартызаваць незадаволенасць насельніцтва з-за чарговага скарачэння дзяржаўнага медпакета. Палітык звярнуў увагу, што ў Беларусі дактары ў найлепшых клініках “зарабляюць вельмі прыстойныя грошы”. У дадатак палітык паабяцаў “урэгуляваць” пытанне з беларусамі, якія ездзяць на радзіму лячыцца.

З 1 кастрычніка ўзносы ў ФСАН становяцца абавязковымі для самазанятых. Варта зазначыць, што традыцыйнае падвышэнне пенсій знаходзіцца пад пагрозай з-за недахопу працоўнай сілы. Нягледзячы на паступовае скарачэнне пенсійных абавязкаў перад працаўнікамі, дзяржава вымушана перанакіроўваць дадатковыя сродкі з бюджэту ў фонд сацабароны насельніцтва.

Рэжым працягвае рэфармаванне пенсійнай сістэмы — і істотна звужае гарантыі ды абавязкі. Да 2025 года стаж, неабходны для атрымання працоўнай пенсіі, вырасце да 20 гадоў (для параўнання, у 2013 г. ен складаў 5 год). Яшчэ раней – цягам 2017-2022 гадоў – узрост выхаду на пенсію быў падняты на 5 год для мужчын і жанчын.

Асобныя групы насельніцтва апынуліся ў “пенсійнай пастцы” або церпяць нязручнасці з-за новаўвядзенняў у заканадаўства. Топ-чыноўнікі вырашаюць праблемныя пытанні ў ручным рэжыме. Напрыклад, старшыня сенату Качанава праводзіць прыёмы з шырокім медыйным асвятленнем, што падвышае рэйтынгі чыноўніцы.

Кіруючы клас скарачае гарантыі ў сферы працоўнага заканадаўства. Лукашэнка падпісаў указ аб павелічэнні ліміту звышурочнай працы ў прамысловасці.

Кіраўніцтва краіны скарачае дзяржаўныя гарантыі дазаванымі пакетамі — і расцягваюць працэс у часе. Гэта дазваляе насельніцтву адаптавацца да зменаў і перадухіляе пратэсную мабілізацыю. У дадатак кіруючы клас рэгулярна павялічвае захады па абмежаванні доступу да дзяржаўнай статыстыкі. Гэта дазваляе рэтушаваць непапулярныя захады і іх наступствы (напрыклад, смяротнасць сярод пенсіянераў падчас пандэміі COVID у 2020-2021 гадах або падзенне ўзроўню пенсій). Гэта дае палегку дзяржмедыям у падтрымцы вобраза сацыяльнай дзяржавы і справядлівага пераразмеркавання дабротаў.

Варта зазначыць, што ў кансалідаваным бюджэце на 2024 год доля выдаткаў на сацыяльную сферу скараціліся да 42,2% (у параўнанні з 44,7% у 2023 г.). Кіруючы клас прыярэтызуе падтрымку сілавых органаў напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2025 г.

Такім чынам, Лукашэнка працягне перагляд сацыяльных гарантый са спробамі перанакіраваць незадаволенасць насельніцтва на нелаяльныя групы або чыноўнікаў.