Выбары-2025: дэмакратычныя сілы па-за гульнёй?

Дэмакратычныя сілы працягваюць дыстанцыянавацца ад унутрыпалітычнага парадку дня. Палітычныя арганізацыі прапанавалі некалькі варыянтаў плана дзеянняў падчас выбараў: –байкот/ігнараванне, “разумнае галасаванне” і “галасаванне супраць усіх”. Пры гэтым апаненты Лукашэнкі не разлічваюць на маштабную мабілізацыю прыхільнікаў у сітуацыі жорсткіх рэпрэсій. 

У выніку дыстанцыянавання ад унутрыбеларускага парадку дня кола сімпатызантаў дэмсіл звужаецца — адначасова змяшчаюцца і мэтавыя аўдыторыі. У снежні 2024 года для еўрадэпутатаў запланавана прэзентацыя “пакета законапраектаў для Новай Беларусі”. У той жа час непасрэдна ў Беларусі будзе праходзіць актыўная фаза прэзідэнцкай кампаніі. Нягледзячы на кароткі па часе электаральны перыяд і калядныя святы, палітызацыя ў грамадстве павялічыцца — як і зацікаўленасць альтэрнатыўным бачаннем развіцця краіны. Аднак пакуль дэмакратычныя сілы не агучвалі намераў камунікацыі сваей візіі “Новай Беларусі” для патэнцыйных прыхільнікаў унутры краіны.

Стратэгія апанентаў Лукашэнкі на прэзідэнцкую кампанію абмежавана пратэснай аўдыторыяй, якая істотна скарацілася за час несупынных рэпрэсій і эміграцыі. Акрамя таго, апаненты дыктатар не маюць адзінай тактыкі і робяць супярэчлівыя заклікі.

Кааліцыя Ціханоўскай, напрыклад, абмяжоўваецца рэкамендацыямі: у асноўны дзень галасавання прапануецца галасаваць супраць усіх.

Пры гэтым сярод актывістаў падчас перыяду грамадска-палітычнай апатыі традыцыйна ўзмацняюцца байкотныя настроі. Вось і зараз частка апанентаў Лукашэнкі плануе праігнараваць выбары з-за перасцярогі пераследу з боку рэжыму. Таксама да байкоту выбараў заклікаў і культавы прадстаўнік апазіцыі Зянон Пазняк.

Варта падкрэсліць: паслядоўная пазіцыя Пазняка прывяла да фармавання адпаведных поглядаў яго прыхільнікаў. Так, паплечнікі палітыка байкатуюць не толькі рэжымныя выбары — яны ўхіліліся і ад вылучэння кандыдатаў у Каардынацыйную раду (КР) у 2024 годзе. Сам Пазняк знаходзіцца ў эміграцыі ўжо амаль трыццаць год, адпаведна яго аўдыторыя абмяжоўваецца эміграцыйным асяродкам.

У сваю чаргу прадстаўнікі апазіцыі ў КР прапанавалі выкарыстаць расійскі вопыт “разумнага галасавання”. Блогер Кныровіч заклікаў падтрымаць любога контркандыдата Лукашэнкі.

Адначасова дэмсілы працягваюць захады па захаванні міжнароднай ізаляцыі рэжыму Лукашэнкі. МЗС Латвіі падтрымала зварот Літвы ў Міжнародны крымінальны суд па расследаванні злачынстваў супраць чалавечнасці ў Беларусі. Дэмсілы працягваюць дэманстраваць поспех у дыпламатычнай камунікацыі з еўрапейскімі сталіцамі ў пераследзе рэжыму Лукашэнкі — яшчэ раней пазоў падтрымала Польшча.

Такім чынам, камунікацыя дэмакратычных сіл з прыхільнікамі перамен працягвае пагаршацца. Гэта стварае патэнцыйныя магчымасці для з’яўлення новых палітарганізацый, якія б прадстаўлялі інтарэсы прыхільнікаў перамен.