Стратэгія дэмакратычных сіл на выбарах-2025: байкатаваць нельга ўдзельнічаць

Дэмакратычныя сілы — на раздарожжы ў выпрацоўцы стратэгіі паводзін падчас выбараў прэзідэнта-2025. Хутчэй за ўсе, палітарганізацыі паспрабуюць паўплываць на ўнутрыбеларускі парадак дня і мабілізаваць прыхільнікаў падчас электаральнай кампаніі. Аднак магчымасці істотна скараціліся ў выніку чатырохгадовых рэпрэсій.

Дэмсілы пачынаюць дыскусію аб стратэгіі паводзін падчас прэзідэнцкай кампаніі-2025, хаця і з некаторым спазненнем. Кіруючы клас ужо стартаваў з перадвыбарчай агітацыяй за Лукашэнку на фоне афармлення яго культу асобы.

Палітарганізацыі працяглы час ігнаравалі ўнутрыбеларускі парадак дня. Дэмсілы канцэнтравалі высілкі на прасоўванні інтарэсаў грамадзянскай супольнасці ў камунікацыі з Захадам.

Дэмсілы пакуль маюць толькі папярэднія праекты. Палітарганізацыі разлічваюць прыняць агульную стратэгію паводзін падчас электаральнай кампаніі-2025 на канферэнцыі “Новая Беларусь” у пачатку жніўня.

Нягледзячы на імкненне дэмсіл змякчыць наступствы, санкцыі адмоўна ўплываюць на мабільнасць беларусаў. Пры гэтым рэжым Лукашэнкі і прыдворны бізнес адаптоўваюцца да палітыкі абмежаванняў. У сваю чаргу перашкоды мабільнасці змяншаюць праеўрапейскія настроі ў грамадстве. Гэта спрыяе палітыцы кіруючага класу на ізаляванне грамадства, а з іншага боку і ў вырашэнні кадравага дэфіцыту.

Звужэнне праеўрапейскай аўдыторыі абмяжоўвае мабілізацыйныя магчымасці дэмсіл. Палітарганізацыі абвясцілі праеўрапейскі курс і, адпаведна, арыентуюцца на гэтую аўдыторыю.

У якасці рэакцыі на ўвядзенне Лукашэнкам бязвізу для еўрапейцаў кіраўнік Аб’яднанага пераходнага кабінета Павел Латушка прапанаваў замежным журналістам і праваабаронцам наведаць Беларусь. Аднак наўрад ці гэта выправіць наступствы санкцыйнай рыторыкі і павелічэння складанасцяў пры перасячэнні беларуска-еўрапейскіх межаў.

Адначасова патэнцыял грамадзянскай супольнасці і гарызантальныя сувязі ўнутры краіны выглядаюць амаль разбуранымі. Гэта вынік чатырохгадовай аўтарытарнай рэакцыі. У публічнай прасторы не заўважна ініцыятыў па падтрымцы і краўдфандынгу для пацярпелых ад урагану ў Гомельскай вобласці. На фоне няздольнасці дзяржавы хуткага рэагаваць на крызіс грамадзянская супольнасць не праяўляе прыкметаў самаарганізацыі і мабілізацыі на дапамогу, як гэта адбылося ў ковідным 2020 г.

Такім чынам, дэмсілы не маюць патэнцыялу да маштабнай пратэснай мабілізацыі прыхільнікаў перамен падчас выбараў. Аднак ігнараванне ўнутрыпалітычных кампаній яшчэ болей ізалюе палітарганізацыі ад іх аўдыторый.