Размыванне павесткі дэмакратычных сіл: ізаляцыя ці дээскалацыя?

Дэмсілы захоўваюць увагу і ўзровень падтрымкі еўрапейскіх сталіц. Аднак агульны парадак дня ў стаўленні да ўзаемадзеяння з рэжымам размываецца. Голас крытыкаў санкцыйнага падыходу і ізаляцыі Лукашэнкі ўзмацняецца. 

Еўрасаюз вылучае беларускаму народу чарговы пакет падтрымкі. Пра гэта стала вядома на канферэнцыі высокага ўзроўню ў Еўрапарламенце, што зладзілі дэмакратычныя сілы Беларусі.

Аднак у той жа час прыхільнікі дээскалацыі адносін з рэжымам Лукашэнкі імкнуцца перахапіць ініцыятыву ў Кабінета Святланы Ціханоўскай у камунікацыі з Захадам. Сястра палітзняволенай Марыі Калеснікавай прапануе аслабляць санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі ў абмен на вызваленне палітвязняў.

Але ідэя гандлю палітвязнямі не папулярна ў актывістаў дэмакратычнага руху. Прыхільнікі жорсткай лініі захоўваюць вызначальны ўплыў на фармаванне дэмсіламі стратэгіі стасункаў з рэжымам Лукашэнкі.

У асяроддзі дэмсіл яшчэ з 2020 года сфармавалася група палітарганізацый, якія крытыкуюць пазіцыю офіса Ціханоўскай. Каманда Бабарыкі і кааліцыя экс-спікера Каардынацыйнай Рады Ягорава спрабуюць перыядычна перагледзець агульны парадак дня дэмсіл. Гэта ўключае змякчэнне рыторыкі ў адносінах да Лукашэнкі і адмову ад ізаляцыі рэжыму. Аднак прыхільнікі дээскалацыі не маюць відавочнага партнера для перамоў з боку рэжыму. Наадварот, сілавікі працягваюць пашыраць уплыў у кіраванні дзяржавай. Суды кідаюць за краты і рэпрэсуюць больш апанентаў, чым тых, хто вызваляецца па памілаванні. Беларускі МЗС пасля шэрагу чыстак выглядае як маналітная частка рэжыму без ініцыятыў у кірунку змякчэння рэпрэсій.

Дэмсілы спрабуюць справакаваць грамадскі рэзананс у дачыненні да дамовы, што Лукашэнка падпісаў з Крамлем. Паводле сілавікоў з BELPOL, гэтае пагадненне стварае фармальныя падставы для адпраўкі беларусаў на вайну. У беларускім грамадстве існуе антываенны і антыядзерны кансэнсус. Беларусы не вітаюць размяшчэнне тактычнай ядзернай зброі на тэрыторыі краіны, як і не вітаюць удзел сваей арміі ў вайне.

Пакуль дзеянні рэжыму — і спробы дэмсіл у адказ супрацьдзейнічаць уцягванню беларусаў — не выклікаюць пратэснага руху. Аднак захады дэмсіл наносяць рэпутацыйныя страты і разбураюць вобраз Лукашэнкі як гаранта стабільнасці і міру, а таксама незалежнасці краіны. Дыктатар вымушаны апраўдвацца перад сваёй аўдыторыяй.

У грамадзянскай супольнасці актуалізуецца пытанне ўдзелу беларускага боку ў мірных перамовах па Украіне. Кіраўнік Агенцтва еўраатлантычнага супрацоўніцтва Кавалеўскі прасоўвае кампрамісны варыянт для дэмсіл і рэжыму Лукашэнкі. Гэта прадугледжвае ўдзел беларускіх экспертаў у якасці кансультантаў. Аднак калі гэта можа быць прымальным для дэмсіл, наўрад ці рэжым Лукашэнкі пагодзіцца на такі варыянт.

Такім чынам, у асяроддзі дэмсіл працягвае назапашвацца стомленасць ад доўгага супрацьстаяння з рэжымам. Аднак у сітуацыі ўзмацнення рэпрэсій наўрад ці прыхільнікі дээскалацыі атрымаюць вызначальны ўплыў на фармаванне агульнага парадку дня дэмсіл.