Новыя выклікі для кааліцыі Ціханоўскай: эрозія суб’ектнасці

Частка палітычных арганізацый у чарговы раз спрабуе ўзмацніць уплыў унутры дэмакратычнага руху. Крытыкі разлічваюць на перагляд лідарскага статусу Святланы Ціханоўскай. Але гэта можа прывесці да страты суб’ектнасці дэмакратычных сіл на міжнароднай арэне. 

Крытыка Святланы Ціханоўскай узмацняецца на фоне актывізацыі дыскусій адносна шляхоў вызвалення палітзняволеных — памілаванне Лукашэнкам 30 палітычных вязняў справакавала новы ўсплеск актыўнасці ў спрэчках. Лідар апазіцыі сярэдзіны 1990-х Зянон Пазняк прапанаваў уступіць у перамовы з беларускім рэжымам і паралельна заахвоціць амбасадараў заходніх краін да вяртання ў Мінск.

Падчас выбарчай кампаніі ў Каардынацыйную Раду палітарганізацыі маглі пратэставаць мабілізацыйныя магчымасці, а таксама папулярнасць сваіх пазіцый сярод актыву дэмсіл. Вынікі выбараў у траўні 2024 года пацвердзілі лідарства кааліцыі на чале з Ціханоўскай. Пры гэтым сярод дэмакратычнага актыву папулярнымі застаюцца пазіцыі ціску на рэжым Лукашэнкі. У выніку выбараў блок аднаго з заўзятых крытыкаў рэжыму Лукашэнкі – лідара Нацыянальнага Антыкрызіснага Кіравання Паўла Латушкі – набраў найбольшую колькасць галасоў. Адначасова рыторыка кааліцыі пераможцаў была папраўлена з акцэнтам на захаванне мабільнасці для звычайных беларусаў.

У сваю чаргу частка апазіцыянераў прапануе стратэгію дээскалацыі ў адносінах да рэжыму Лукашэнкі. Варта зазначыць: гэты падыход застаецца непапулярным сярод дэмакратычнага актыву. Прычым голасам большасці на гэтым этапе з’яўляецца Ціханоўская.

На міжнароднай арэне дэмакратычная лідарка валодае істотным аўтарытэтам і перавагамі (у параўнанні з іншымі палітыкамі дэмакратычнага руху). Гэта дазваляе Ціханоўскай прасоўваюць парадак дня грамадзянскай супольнасці (у адпаведнасці з чаканнямі большасці дэмакратычнага актыву) у адносінах да рэжыму.

У сваю чаргу пазбаўленне лідарскага статусу Ціханоўскай у значнай ступені абмяжуе доступ дэмсілаў да цэнтраў прыняцця рашэнняў у заходніх сталіцах. На гэта паўплывае і размыцце агульнага парадку дня грамадзянскай супольнасці, хаця і створыць асобным палітсілам прастору для прасоўвання сваіх пазіцый.

У такім разе агульная суб’ектнасць палітарганізацый у камунікацыі з заходнімі сталіцамі будзе значна меншай за тую, што есць зараз — з лідарскім статусам Ціханоўскай.